Το παραμύθι της ανακύκλωσης
(για μεγάλους που δεν μπόρεσαν να παραμείνουν παιδιά και θέλουν τα παιδιά τους να μεγαλώνουν με παραμύθια)
Είναι μέρες τώρα που στην πόλη μας εξελίσσεται μια ιστορία, η …ιστορία της ανακύκλωσης που δυστυχώς φαίνεται να καταλήγει σε …παραμύθι.Είναι αλήθεια ότι, όταν παραλάβαμε εκείνες τις μεγάλες μπλε τσάντες με την ανακοίνωση ότι αρχίζει η ανακύκλωση στην πόλη μας, χαρήκαμε γιατί επιτέλους θα συμμετείχαμε στην επίλυση του προβλήματος των 6.500 τόνων σκουπιδιών κάθε μέρα στο λεκανοπέδιο που θάβονται και έχουν καταντήσει τις χωματερές λοιμογόνες περιοχές και μολυσματικές εστίες του εδάφους.Η χαρά μας όμως σταμάτησε απότομα όταν το σωματείο των εργαζομένων του δήμου παρουσίασε προς τα έξω μια άλλη πλευρά του ζητήματος για την οποία δεν ήμασταν ενημερωμένοι: Ιδιωτική εταιρεία αναλαμβάνει την ανακύκλωση! Η εταιρεία αυτή απαιτεί το κόστος λειτουργίας του συστήματος συλλογής και διακίνησης των ανακυκλώσιμων, δηλαδή εργατικό δυναμικό και λειτουργικά έξοδα, να τα επιβαρύνεται ο δήμος. Έτσι αρχίσαμε να ξετυλίγουμε την «κόκκινη κλωστή δεμένη και με χίλιους κόμπους μπερδεμένη» του παραμυθιού:
Η Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (Ε.Ε.Α.Α.) είναι μια εταιρεία που συστήθηκε με ελληνικό νόμο (Ν2939/01) κατόπιν οδηγίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης με σκοπό την ανάπτυξη συστήματος ανακύκλωσης των συσκευασιών κ.ά. προϊόντων στην Ελλάδα και αποτελείται κατά 65% από ιδιωτικές εταιρείες τροφίμων και ειδών συσκευασίας, στην πλειοψηφία τους μεγάλες πολυεθνικές όπως Coca Cola, Unilever, Procter & Gamble κ.ά. Τα έσοδα της ΕΕΑΑ προέρχονται από την είσπραξη τέλους με το οποίο επιβαρύνονται οι συσκευασίες των προϊόντων των εταίρων πολυεθνικών της για την ανακύκλωσή τους. Ενώ ο νόμος υποχρεώνει τους Δήμους να συμμετέχουν στην ανακύκλωση, το κράτος δεν προχώρησε στη σύσταση Δημόσιου Φορέα. Αντίθετα, με απόφαση του ΥΠΕΧΩΔΕ, η ΚΕΔΚΕ (Κεντρική Ένωση Δήμων & Κοινοτήτων Ελλάδας) συμμετέχει με ποσοστό 35% στην ΕΕΑΑ. Στo πλαίσιο της «συνεργασίας» της Ε.Ε.Α.Α. με τους Δήμους, στο Δήμο μας καταρτίστηκε σύμβαση σύμφωνα με την οποία η εταιρεία συμμετέχει οικονομικά παρέχοντας μπλε κάδους για συλλογή όλων μαζί των ανακυκλώσιμων συσκευασιών και ειδικό απορριμματοφόρο, ενώ υποδεικνύει και τον τόπο συλλογής των ανακυκλώσιμων με σκοπό τη διαλογή τους από κέντρα διαλογής, τα Κ.Δ.Α.Υ. Στη συνέχεια διαχειρίζεται την παραπέρα αξιοποίησή τους. Απαιτεί από το Δήμο τα λειτουργικά έξοδα του απορριμματοφόρου και προσωπικό για τη λειτουργία του, τη συλλογή και τη μεταφορά των ανακυκλώσιμων στον υποδειχθέντα τόπο διαλογής τους. Ο Δήμος αναλαμβάνει την «ευαισθητοποίηση» και την «πληροφόρηση» των δημοτών με υλικό που του παρέχει η εταιρεία. Όμως κατά πόσο η ΕΕΑΑ συμμετέχει οικονομικά στο σύστημα ανακύκλωσης;
Οι πολυεθνικές εταίροι της έχουν φροντίσει ήδη ώστε τα τέλη ανακύκλωσης της συσκευασίας των προϊόντων τους (έσοδα ΕΕΑΑ), να πληρώνονται από τους πολίτες-καταναλωτές, όταν τα αγοράζουν λόγω της γνωστής μεθόδου μετακύλισης του τέλους στην τιμή του προϊόντος.
Όταν ο Δήμος υποχρεώνεται από τη σύμβαση να πληρώσει σημαίνει ότι πληρώνουν οι δημότες γιατί αυτοί επιβαρύνονται με τα δημοτικά τέλη (στο γνωστό σε όλους μας λογαριασμό της ΔΕΗ που όλο φουσκώνει και φουσκώνει…).
Όταν η ΕΕΑΑ αναλαμβάνει τη διαλογή και την ανακύκλωση των ανακυκλώσιμων απορριμμάτων σημαίνει ότι διαλέγει εκείνα τα ανακυκλώσιμα (κυρίως τα κουτιά αλουμινίου) που χρειάζονται οι πολυεθνικές εταίροι της για επαναχρησιμοποίησή τους ως πρώτη ύλη στις συσκευασίες των προϊόντων τους μειώνοντας έτσι το κόστος παραγωγής.
Τελικά γίνεται ανακύκλωση;
Σύμφωνα με επίσημη απάντηση του Ενιαίου Συνδέσμου Δήμων και Κοινοτήτων Νομού Αττικής στο Δήμαρχο Καισαριανής, (01-10-07) είναι υπερβολικά πενιχρές οι επιδόσεις του φορέα ανακύκλωσης που έχει ήδη συσταθεί (Ε.Ε.Α.Α.). Εξάλλου, μαρτυρίες δημοτών όπου εφαρμόζεται το σύστημα, εργαζομένων στον τομέα καθαριότητας των Δήμων, αλλά και έρευνες ραδιοσταθμών και άλλες που δημοσιεύτηκαν στον γραπτό τύπο (Καθημερινή 12/10, Ελευθεροτυπία κ.ά.) απέδειξαν ότι η ανακύκλωση της ΕΕΑΑ είναι παραμύθι. Τα ανακυκλώσιμα υλικά των μπλε κάδων καταλήγουν χωρίς καμιά διαλογή (αν γίνει, γίνεται μόνο για το αλουμίνιο) στα κοινά απορριμματοφόρα και στη χωματερή στους ήδη επιβαρυμένους Χώρους Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων.Και ενώ από το παραμύθι της ανακύκλωσης στους πολίτες μένει η βρωμιά του εμπαιγμού: «Βάσει του νόμου της Πολιτικοαλχημείας η υπόθεση της ανακύκλωσης λέγεται εμπαιγμός, χαμένα λεφτά, χαμένη τιμή…» (Παντελής Μπουκάλας, εφημερίδα Καθημερινή) για τις εταιρείες ανοίγει μια κερδοφόρα αγορά που πατάει στις επιθυμίες και τις ευαισθησίες των πολιτών: Θέσεις «μάχης» λαμβάνουν οι ενδιαφερόμενοι όμιλοι που έχουν ήδη ξεκινήσει να τοποθετούνται στην αγορά της διαχείρισης απορριμμάτων. Πρόκειται για μια δραστηριότητα που συγκεντρώνει τεράστιες προοπτικές στην Ελλάδα, καθώς υπολογίζεται ότι ως το 2015 ο ετήσιος τζίρος θα ανέρχεται στα 500 εκατ. Ευρώ (13-5-07 οικον. σελ. εφημ. Καθημερινή).
Όμως το πρόβλημα των σκουπιδιών καθώς και η μόλυνση που προκαλεί στο υπέδαφος η «υγειονομική» ταφή στους ΧΥΤΑ αφορά τις ζωές μας και τις ζωές των παιδιών μας. Είναι πολύ σοβαρή υπόθεση για να ανατεθεί στους ιδιώτες που μοναδικός τους σκοπός είναι το κέρδος και η εκμετάλλευση και όχι η απορρύπανση και η πραγματική ανακύκλωση. Εξάλλου η μόλυνση του Ασωπού από τα λύματα των τοπικών εργοστασίων είναι πρόσφατο παράδειγμα στη μνήμη μας, ενδεικτικό της «ευαισθησίας» που έχουν οι ιδιώτες για το φυσικό περιβάλλον.
Επιτέλους ας σταματήσει το παραμύθι
Ανακύκλωση σημαίνει τοποθέτηση ξεχωριστών κάδων για κάθε ανακυκλώσιμο υλικό ώστε να είναι δυνατή η διαλογή στην πηγή. Στη συνέχεια διακίνηση του υλικού σε ΚΔΑΥ και σύγχρονα Εργοστάσια Επεξεργασίας ανακυκλώσιμων απορριμμάτων που δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον και προπάντων ελέγχονται από δημόσιο φορέα ώστε να μπει φραγμός στην ασυδοσία των ιδιωτικών εταιρειών. Μόνο τα αδρανή πια υπολείμματα της επεξεργασίας των ανακυκλώσιμων εναποτίθενται σε χώρους υγειονομικής ταφής υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ) ώστε να απορρυπανθεί το υπέδαφος. Τα κοινά οικιακά απορρίμματα συλλέγονται σε διαφορετικούς κάδους, προωθούνται για κομποστοποίηση και το προϊόν αξιοποιείται αναλόγως (κυρίως για λίπασμα).
Η πλειοψηφία των παρατάξεων του Δήμου μας (προσκείμενες σε ΣΥΝ-ΠΑΣΟΚ-ΝΔ) αποδέχονται την ψεύτικη μορφή της ανακύκλωσης που εφαρμόζει η ΕΕΑΑ. Άλλος προσωρινά για «λόγους διαπαιδαγώγησης των παιδιών» και μέχρι να υπάρξουν κρατικοί φορείς (Συνεργασία Πολιτών Καισαριανής), άλλοι μόνιμα με το πρόσχημα ότι έτσι και αλλιώς ιδιωτικές εταιρείες έχουν αναλάβει υπηρεσίες του Δήμου (Καισαριανή Δημιουργία, Νέα Καισαριανή). Σε μια προσπάθεια απενοχοποίησης της πλειοψηφίας του Δημοτικού Συμβουλίου μεταθέτουν την ευθύνη. Ζητούν από τους κατοίκους με δημοψήφισμα να αποδεχτούν με τη ψήφο τους να πληρώνουν δυο φορές για την ανακύκλωση που δε γίνεται.
Στο δημοψήφισμα αλλά και μετά η απάντησή μας είναι:
Να ανακληθεί αμέσως η απόφαση της πλειοψηφίας του Δήμου και να ακυρωθεί η συμφωνία με τις πολυεθνικές, όπως μετά την αντίδραση των κατοίκων της Καισαριανής ανακλήθηκε η απόφαση η οποία στήριζε την οικοδόμηση του δάσους του Αϊ Γιάννη (ναι στην οικοδόμηση γηροκομείου στο δάσος) και σήμερα ο Δήμος συμμετέχει στις κινήσεις ενάντια στα σχέδια του Δανιήλ και της εταιρείας του να τσιμεντοποιήσει τον Υμηττό.
Μαζί με άλλους δήμους και τα σωματεία των εργαζομένων που αντιστέκονται στην ιδιωτικοποίηση της ανακύκλωσης να δημιουργήσουμε δημόσιο φορέα, Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ). Απαντάμε στην ανακύκλωση-απάτη των εταιρειών με διαλογή για ανακύκλωση στην πηγή, τοποθετούμε χωριστούς κάδους για τα υλικά (χαρτί, γυαλί, αλουμίνιο) στα σχολεία, στους χώρους άθλησης, στα πάρκα και στις υπηρεσίες του Δήμου. Μέχρι να δημιουργηθεί το ΚΔΑΥ συγκεντρώνει ο Δήμος τα υλικά και τα προωθεί απευθείας στο εμπόριο. Με αυτόν τον τρόπο και τα παιδιά βιώνουν την ανακύκλωση και ο Δήμος ενισχύεται οικονομικά από τα έσοδα της ανακύκλωσης.
