ΑΡ.ΠΑ.: Θέσεις για την αποκομιδή και διαχείριση των απορριμάτων


Η δημοτική αρχή παρουσίασε ένα σχέδιο για τη διαχείριση των απορριμμάτων στην περιοχή μας, που τελικά θα τεθεί προς έγκριση στο δημοτικό συμβούλιο την Τρίτη 10/11/2015. Το σχέδιο αυτό είναι δεν ξεκομμένο από τη γενικότερη διαχείριση των αποβλήτων και για να τοποθετηθούμε σωστά, χρειάζεται να πάρουμε υπόψη το συνολικότερο πλαίσιο μέσα στο οποίο κινείται.

Η διαχείριση των απορριμμάτων, όπως γίνεται σήμερα, επιβαρύνει τις συνθήκες ζωής μας στην Αττική και αποτελεί μια χρόνια πληγή για το φυσικό περιβάλλον. Όμως ταυτόχρονα τα τελευταία χρόνια αποτελεί και ένα πεδίο μεγάλης κερδοφορίας για το κεφάλαιο και για αυτό τον λόγο, παραδίδεται σταδιακά στην ασυδοσία του κεφαλαίου, που μόνο σκοπό έχει το κέρδος. Μόνο στην Αττική έχει ήδη τζίρο που ετησίως πλησιάζει τα 500 εκ. €. Μεγάλοι Όμιλοι νέμονται αυτά τα κονδύλια και εποφθαλμιούν περισσότερα κέρδη.


Αρπακτικά που πρακτορεύουν οικονομικά συμφέροντα από τις χώρες τις Ε.Ε. έχουν πέσει με εργαλείο τα μνημόνια να πάρουν μερίδιο. Πρακτορεύουν την ιδιωτικοποίηση της διαχείρισης των σκουπιδιών, που θα φέρει ακόμα μεγαλύτερη επιβάρυνση των κατοίκων μέσω της φοροληστείας, κλοπή της δημόσιας περιουσίας και γης, μεγαλύτερη καταστροφή του περιβάλλοντος. Με την ανακύκλωση που βρίσκεται σε χέρια ιδιωτών που λυμαίνονται το «τέλος ανακύκλωσης», μόνο ένα ποσοστό του περιεχόμενου των μπλε κάδων ανακυκλώνεται. 
 
Είναι χαρακτηριστικά όσα συνέβησαν με το εργοστάσιο Γενική Ανακύκλωση ΑΕ στον Ασπρόπυργο, όπου στις 6 Ιουνίου 2015 ξέσπασε φωτιά, που έκαιγε για βδομάδες, πνίγοντας με τοξικό νέφος όλο το λεκανοπέδιο. Ήταν η τελευταία πράξη του «δράματος» στο εργοστάσιο του Λαζόπουλου που εκμεταλλευόταν για χρόνια απλήρωτους μετανάστες εργάτες, που είχαν καταγγελθεί δύο θάνατοι εργατών εν ώρα εργασίας, που εκδηλώθηκαν δύο ακόμη «πυρκαγιές» μέχρι το 2014, οπότε το εργοστάσιο έκλεισε λόγω πτώχευσης. Ο ιδιοκτήτης του είχε προλάβει να τσεπώσει τις κρατικές επιδοτήσεις (μόνο τον Απρίλιο του 2013 επιδοτήθηκε με 1 εκ. €), τα κέρδη από την απλήρωτη εργασία, τις αποζημιώσεις από τις ασφαλιστικές εταιρείες.


Και φτάνουμε στο σήμερα

Στις 8/10/2015 το Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής ενέκρινε το νέο Περιφερειακό Σχεδιασμό Διαχείρισης Απορριμμάτων Αττικής (ΠΕ.Σ.Δ.Α.) της παράταξης της κ. Δούρου που:

Συνεχίζει να διατηρεί και να επεκτείνει την εμπλοκή επιχειρηματικών συμφερόντων στη διαχείριση των απορριμμάτων, την ανακύκλωση, την επεξεργασία και την ταφή.

Στο όνομα της αποκέντρωσης μεταθέτει στους Δήμους την ευθύνη και τους καλεί να εκπονήσουν και να εφαρμόσουν τοπικά σχέδια διαχείρισης για τα σκουπίδια τους, χωρίς μέσα και μόνιμες και σταθερές προσλήψεις προσωπικού στον τομέα της καθαριότητας, με μόνη σίγουρη χρηματοδότηση τα δημοτικά τέλη και αναζητώντας χρηματοδοτήσεις από άλλες πηγές. Προσανατολίζει τους δήμους στην αξιοποίηση των λατομείων για την ταφή των υπολειμμάτων, ανοίγει το δρόμο ώστε 154 σημεία της Αττικής να μετατραπούν σε ανεξέλεγκτες χωματερές από τους επιχειρηματίες.

Κεντρικά διατηρεί τους κορεσμένους χώρους ταφής και συνεχίζει το έγκλημα της Φυλής. Σημειωτέον ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, με την συναίνεση των πολιτικών τους υπαλλήλων, μέσω και του νέου Π.Ε.Σ.Δ.Α, θα συνεχίσει να χρηματοδοτεί το εδώ και 55 χρόνια διαρκές έγκλημα [κατά τα άλλα ρίχνει πρόστιμα για την μέχρι τώρα διαχείριση].

Προβλέπει να αυξηθούν ή θα επιβληθούν νέοι φόροι στους Δημότες της Αττικής (Τέλος Ανακύκλωσης, Τέλος Ταφής), οι οποίοι εισπράττονται ήδη στην τιμή των προϊόντων, ή θα επιβληθούν μέσω των Δημοτικών Τελών, επιβαρύνοντας ακόμα περισσότερο τα ήδη εξαθλιωμένα εισοδήματα των νοικοκυριών, λόγω των εφαρμοζόμενων μνημονιακών πολιτικών. Χαρακτηριστικό είναι ότι σήμερα ο Ενιαίος Σύνδεσμος Δήμων Αττικής κοστολογεί με 35 € τον τόνο διαχείρισης απορριμμάτων με στόχο να φθάσει τα 60 €.

Προσανατολίζει τους δήμους στην άντληση οικονομικών πόρων για τη νέα διαχείριση των απορριμμάτων στις αρχές που καθορίζει η Ε.Ε: «ο ρυπαίνων πληρώνει», «πληρώνω όσο πετάω» και χωρίς διάκριση «τσουβαλιάζει» τον κάτοικο με τους παραγωγούς σκουπιδιών, βιομήχανους, έμπορους, κ.λ.π., που είναι οι κύριοι ρυπαίνοντες.

Και μετά έρχεται ο νόμος 4337/17.10/2015 σε συνέχεια του 3ου μνημόνιου που προβλέπει χαριστικά προς τα μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα ότι τα τέλη καθαριότητας των ΟΤΑ, «δεν επιβάλλονται σε φυσικά και νομικά πρόσωπα και οντότητες προς τους οποίους το Ελληνικό Δημόσιο, το ΤΑΙΠΕΔ, οι ΟΤΑ έχουν αναθέσει την παροχή υπηρεσίας ή την εκτέλεση έργου, με σύμβαση παραχώρησης, που κυρώνεται από την Βουλή με τυπικό νόμο». Μάλιστα στη συνέχεια, ορίζεται ότι βεβαιωμένες προηγούμενες οφειλές αυτών των προσώπων διαγράφονται, εφόσον δεν έχουν εισπραχθεί μέχρι τώρα.

Σύμφωνα με αυτές τις κατευθύνσεις της Περιφέρειας και της κυβέρνησης, η δημοτική αρχή του Βύρωνα δημοσιοποιεί ένα σχέδιο-μελέτη, που επιδιώκει με διαδικασίες φαστ τρακτ να εγκριθεί από το δημοτικό συμβούλιο στις 2/11/2015 και τελικά μετά από διαμαρτυρίες του Σωματείου Εργαζομένων, το παρουσιάζει σε δημοτικό συμβούλιο στις 5/11.2015 και το καταθέτει για απόφαση στις 10/11/2015.

Αυτή η «μελέτη» της δημοτικής αρχής αποτελεί έναν τοπικό σχεδιασμό, που από τη μια κάνει γενικόλογες αναφορές για το σεβασμό στο περιβάλλον, στον Υμηττό, στα δικαιώματα των εργαζομένων και στη διαχείριση των απορριμμάτων με κέντρο βάρους στην αυξημένη ανακύκλωση ξεκινώντας από την πηγή. Αλλά από την άλλη προβλέπει χώρους, τρόπους συγκέντρωσης, έργα και κόστη που οδηγούν στην υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος του Υμηττού και βάζουν από το παράθυρο την ιδιωτικοποίηση, ενώ αναφέρει ότι διέπεται από την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει».


Πιο συγκεκριμένα προβλέπει:

1. Χωροθέτηση στη Β΄ Ζώνη του Υμηττού στην περιοχή του Βύρωνα δύο βασικών «πράσινων σημείων» συγκέντρωσης ανακυκλώσιμων απορριμμάτων. Το μεγαλύτερο ορίζεται σε έκταση 3 στρεμμάτων. Το δεύτερο και μικρότερο σημείο αφορά σημείο «ταφής» και κομποστοποίησης πράσινων απορριμμάτων δηλαδή φαγώσιμα, έλαια, χόρτα, κηπευτικά κ.ά. Αυτά στις περιοχές της Εργάνης, δίπλα στα σχολεία και στο χώρο του Πικ-Νικ, ή σε κάποιο στρατόπεδο του Κουταλά με ό,τι αυτό σημαίνει για την περαιτέρω καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος στον Υμηττό.

2. Γιγάντωση της συγκέντρωσης υλικών, αφού αναφέρει τη δυνατότητα συνεργασιών με άλλους δήμους (Ζωγράφου, Ηλιούπολης, Ελληνικού-Αργυρούπολης).

3. Ότι χρειάζεται μέριμνα από το Δήμο, ώστε να προβλέπεται, σε νέο Προεδρικό Διάταγμα για τον Υμηττό, παράθυρο για να επιτρέπονται ήπιες χρήσεις, οι οποίες σήμερα δεν επιτρέπονται.

4. Κόστος κατασκευής και λειτουργίας του συστήματος περί τα 4 εκ. ευρώ, προτείνοντας τη συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) και χρηματοδότηση από διάφορους ευρωπαϊκούς φορείς και το πρόγραμμα Jessica της Ευρωπαϊκής Ένωσης που προβλέπει «προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων ως εχέγγυο βιωσιμότητας των αναλαμβανόμενων επενδύσεων».

5. Ανάγκες προσωπικού, αλλά δεν αναφέρει το πόσοι εργαζόμενοι και με ποιο εργασιακό καθεστώς, αφήνοντας ανοιχτό, το να επεκταθούν ακόμα περισσότερο οι ελαστικές εργασιακές σχέσεις, όπως συμβαίνει σήμερα στους δήμους που έχει φτάσει να είναι το 1/3 των εργαζόμενων με ελαστικές σχέσεις εργασίας. 

6. Σοβαρό στοιχείο αποτελεί ότι οι παραπάνω χωροθετήσεις δεν συνοδεύονται από μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

Οι αντιδράσεις στους σχεδιασμούς της δημοτικής αρχής, είναι έντονες από το Σωματείο Εργαζομένων, φορείς και κατοίκους και η δημ. αρχή προσπαθεί να υποβαθμίσει την αναδιάρθρωση που σχεδιάζει, μιλά για μικροβελτιώσεις ή για το ότι όποια χρηματοδότηση ή χωροθέτηση θα εγκρίνεται πρώτα από το δημοτικό συμβούλιο. 

Αυτός ο σχεδιασμός θυμίζει την προηγούμενη απόπειρα επί δημαρχίας Ρογκάκου για ένα σταθμό μεταφόρτωσης μέσα στο δάσος του Υμηττού 12 δήμους της Αττικής, που κάτω από τις κινητοποιήσεις και αντιδράσεις ματαιώθηκε. Όμως, δεν είναι μονόδρομος, όπως παρουσιάζεται από τη δημοτική αρχή με μη τεκμηριωμένα επιχειρήματα, που αφορούν τη μείωση του κόστους διαχείρισης των απορριμμάτων.


Μια ριζικά διαφορετική αντίληψη και πρόταση

Μπορεί να υπάρξει μια διαφορετική διαχείριση των απορριμμάτων, με σεβασμό στην ανθρώπινη υγεία, τις συνθήκες ζωής και το περιβάλλον, τα εργασιακά δικαιώματα, χωρίς οικονομική επιβάρυνση της εργατικής τάξης και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων, με ένα σχεδιασμό που θα προβλέπει:

-- Καθολικά και αποκλειστικά δημόσιο σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων (συλλογή, διαχείριση, ανακύκλωση). Με σχεδιασμό που θα ξεκινά από την πρόληψη και μείωση των παραγόμενων και μη ανακυκλώσιμων απορριμμάτων.  

-- Ενιαίος πανελλαδικός σχεδιασμός με προστασία του περιβάλλοντος και τη μείωση των δημοτικών τελών των κατοίκων. Να πληρώσουν οι βιομήχανοι για τα σκουπίδια που παράγουν. Όχι στις χαριστικές απαλλαγές από δημοτικά τέλη των μεγάλων επιχειρήσεων.  


-- Εθνικοποίηση όλου του συστήματος ανακύκλωσης μονάδων και πόρων. Σχεδιασμός για επέκταση της ανακύκλωσης, με διαλογή στην πηγή, πολλαπλασιασμό των σημείων συγκέντρωσης των ανακυκλούμενων υλικών (πλαστικό, γυαλί, χαρτί, ξύλο, μέταλλα, αλουμίνιο, καμένα έλαια, μπαταρίες, ηλεκτρικές, ηλεκτρονικές συσκευές, κ.α.).  

-- Μόνιμη και σταθερή εργασία σε όλο το σύστημα της διαχείρισης των απορριμμάτων, που είναι μόνιμη και όχι περιοδική ανάγκη.  

-- Χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό. Τα όποια ευρωπαϊκά κονδύλια να μην καθορίζουν την επιλεξιμότητα των έργων, αλλά να χρησιμοποιούνται σύμφωνα με τις ανάγκες. Ανάληψη του κόστους διαχείρισης από την βιομηχανία και τις εμπορικές επιχειρήσεις.  

-- Τα ανταποδοτικά δημοτικά τέλη να κατευθύνονται για αυτό που εισπράττονται, στις υπηρεσίες και τον εξοπλισμό της καθαριότητας, με στόχο τη μείωση για λαϊκά στρώματα και την κατάργησή τους.  

-- Οριστικό κλείσιμο της Φυλής, τόσο του ΧΥΤΑ, όσο και του ΕΜΑΚ και του Αποτεφρωτήρα. Αποκεντρωμένοι μικροί χώροι Υγειονομικής Ταφής Υπολείμματος (ΧΥΤΥ), με πρόβλεψη αυστηρών προβλέψεων ασφαλούς υγειονομικής ταφής και ειδικής διαχείρισης των επικίνδυνων αποβλήτων. Για αυτό και λέμε όχι σε νέους ΧΥΤΑ σε Κερατέα και Γραμματικό.  

-- Πλήρη προστασία του δασικού περιβάλλοντος του Υμηττού. Απομάκρυνση όλων των χρήσεων που νέμονται τον Υμηττό από κράτος, δήμους και ιδιώτες (στρατόπεδα, βενζινάδικα, νταμάρια, πάρκινγκ, αθλητικές εγκαταστάσεις, σταθμό μεταφόρτωσης). Όχι στις καταπατήσεις. 

-- Η όποια χωροθέτηση να συνοδεύεται με μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων και τη συγκατάθεση των κατοίκων. 

-- Να αποσυρθεί ο σχεδιασμός της δημοτικής αρχής. 

Η διαχείριση των απορριμμάτων είναι πρόβλημα πολιτικό και ταξικό, απαιτεί για την προστασία του περιβάλλοντος και της υγείας μας σύγκρουση με τις πολιτικές κυβερνήσεων και Ε.Ε. που πριμοδοτούν τη λειτουργία της διαχείρισης με τους κανόνες της αγοράς και το κριτήριο του κέρδους. 

Αριστερή Παρέμβαση
Βύρωνας, Νοέμβριος 2015