Το πολεοδομικό σχέδιο κάθε περιοχής καθορίζει τις συνθήκες ζωής των κατοίκων και αποτυπώνει τον προσανατολισμό των διοικούντων για το ποια πόλη θέλουν και ποια συμφέροντα προκρίνουν να υπηρετεί το σχέδιο. Εμείς χρόνια τώρα έχουμε ως κριτήριο: Μια πόλη για τις ανάγκες των κατοίκων, για να μπορούμε να ζούμε και να κυκλοφορούμε με ελεύθερους δημόσιους χώρους, πράσινο, πλατείες, παιδικές χαρές, πεζοδρόμια και δρόμους προσπελάσιμα. Όχι μια πόλη προσαρμοσμένη στα συμφέροντα των λίγων, των κατασκευαστών, των επιχειρήσεων και των «επενδυτών» που κερδοσκοπούν με τις κατασκευές, λυμαίνονται το δημόσιο χώρο, λεηλατούν το φυσικό περιβάλλον και στοχεύουν στην εκμετάλλευση και το κέρδος.
Για αυτό έχουμε εναντιωθεί στην υπερβάλλουσα δόμηση και την αύξηση του συντελεστή δόμησης, που μετέτρεψε το Βύρωνα και ειδικά το κέντρο σε τσιμεντούπολη. Έχουμε καταδικάσει τις προσπάθειες επέκτασης του σχεδίου πόλης και της δόμησης στο δάσος, που οι καταστροφικές συνέπειες στο κλίμα και στις ζωές μας είναι προφανείς όταν ροκανίζονται οι πνεύμονες πρασίνου(όπως με τις φονικές πλημμύρες σε περιοχές που υπήρξαν δασικές πυρκαγιές) . Δεν ξεχνάμε ότι μέχρι και τη δεκαετία του 1970 η περιοχή των Αναπηρικών ήταν πευκοδάσος που ξεριζώθηκε, προκειμένου να οικοπεδοποιηθεί και να παραδοθεί σε οικοδόμηση.
Είμαστε κατηγορηματικά αντίθετοι στην αντιμετώπιση του δάσους του Υμηττού από κράτος, εκκλησία, δήμους ως χώρο για στρατόπεδα, σούπερ μάρκετ, βενζινάδικα, για εγκαταστάσεις εταιρειών είτε δημόσιων είτε ιδιωτικών, ως φτηνό-δωρεάν οικόπεδο για κάθε είδους υποδομές είτε βαφτίζονται κοινής ωφέλειας, είτε είναι ιδιωτικές, είτε είναι κτίρια εγκαταστάσεων αθλητικών, πολιτιστικών, πρόνοιας κλπ. Για αυτό και είχαμε κινητοποιηθεί για να μην οικοδομηθεί παιδικός σταθμός στη δασική περιοχή στα Αναπηρικά, να μη γίνει το συνοδικό μέγαρο της εκκλησίας, για να μην επεκτείνονται τα στρατόπεδα, να σταματήσει η ανέγερση των κατοικιών των αξιωματικών στο δάσος.
Έχουμε διακηρύξει και υπερασπιζόμαστε την ανάγκη απόλυτης προστασίας του Υμηττού με απομάκρυνση όλων των χρήσεων και των εγκαταστάσεων και το δικαίωμα σε μια πόλη που να διαθέτει ελεύθερους δημόσιους χώρους, πράσινο, υποδομές και δημόσια κτίρια για την κάλυψη όλων των σύγχρονων απαιτήσεων.
Στην εποχή των μνημονίων και του πάνω από όλα «τα συμφέροντα και η εξυπηρέτηση των επενδυτών» βιώνουμε την παράδοση όλης της περιουσίας του δημόσιου στο Υπερταμείο για εκμετάλλευση και την αντιμετώπιση της γης, των ακτών, των θαλασσών, των δασών, των ποταμών ως χώρους για «ανάπτυξη» και «επενδυτικά πάρκα». Έτσι, τα Πολεοδομικά Σχέδια σε κάθε περιοχή καθορίζονται και υπακούν στους νόμους για «Χωροταξική και πολεοδομική μεταρρύθμιση – Βιώσιμη Ανάπτυξη» (ν. 4269/2014). Η δόμηση και οι οδικοί άξονες σχεδιάζονται ώστε να εξυπηρετούν αυτά τα συμφέροντα.
Ο πρόσφατος νόμος «Επενδύω στην Ελλάδα» θεσμοθετεί υπέρβαση κανόνων και ορίων για την ταχύτερη προώθηση των έργων των επενδυτών και το πέρασμα των κρατικών ελέγχων σε ιδιωτικές εταιρείες. Το Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας έχει συνταχτεί με αυτές τις προδιαγραφές, δίνοντας προτεραιότητα στην «ενίσχυση του διεθνούς ρόλου της Αθήνας − Αττικής, τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και την αύξηση της παραγωγικότητας» διανθισμένο με ολίγη από διακηρύξεις για προστασία του περιβάλλοντος και βελτίωση της ποιότητας ζωής.
Το Νέο Πολεοδομικό Βύρωνα είναι ενταγμένο σε αυτό το γενικότερο σχεδιασμό, αναφέροντας ανάμεσα στα άλλα ως αρχές «την ενσωμάτωση των αρχών της βιώσιμης ανάπτυξης στο σχεδιασμό …. και την επίτευξη ισορροπίας και όχι ανταγωνισμού μεταξύ περιβάλλοντος και οικονομικής ανάπτυξης» και «κάλυψη των οικιστικών αναγκών, κυρίως (σ.σ. ??) εντός της θεσμοθετημένης αστικής γης, με βάση την αρχή της συμπαγούς πόλης».
Ταυτόχρονα, προωθεί επιθετικά τις κατευθύνσεις της δημοτικής αρχής. Όσα δεν έχουν καταφέρει το κράτος και ο δήμος να περάσουν τα προηγούμενα χρόνια λόγω των αγώνων των κατοίκων ή/και απορρίφθηκαν από το δημοτικό συμβούλιο, τώρα εμφανίζονται με τη μορφή τεχνικής μελέτης. Το Νέο Πολεοδομικό Σχέδιο όχι μόνο θεωρεί δεδομένη την υπάρχουσα κατάσταση και δεν προτείνει καινοτόμες, ριζοσπαστικές λύσεις (πχ αναφέρει «διατήρηση, βελτίωση και κυρίως δικτύωση ελεύθερων χώρων» όχι, όμως, δημιουργία νέων), αλλά την επιβαρύνει.
Οι πασιφανείς επισημάνσεις για τη μεγάλη οικιστική πυκνότητα, την αναντιστοιχία υποδομών και πληθυσμού και τα έντονα προβλήματα κυκλοφορίας και στάθμευσης απλώς κοσμούν το κείμενο. Οι γενικώς αποδεκτοί στόχοι πχ για ανάδειξη του ιστορικού χαρακτήρα της περιοχής, περιβαλλοντική προστασία, δικτύωση των κοινόχρηστων χώρων του Βύρωνα με το βουνό, ανακύκλωση, υποχρέωση φύτευσης ακάλυπτων χώρων κλπ, λειτουργούν ως αόριστα ευχολόγια και προκάλυμμα για την επέκταση του σχεδίου πόλης στο δάσος.
Η σημασία του Νέου Πολεοδομικού Σχεδίου είναι κρίσιμη όχι μόνο για το τώρα και όχι μόνο για τους κατοίκους του Βύρωνα, αφού αναφέρεται σε μια ευρύτερη περιοχή που περιλαμβάνει 29 % δομημένο χώρο και 71 % αδόμητο (εντός του οποίου και οι Ζώνες Προστασίας του δάσους του Υμηττού). Ως ορίζοντα σχεδιασμού βάζει τα επόμενα 12 χρόνια και ως δεδομένα ότι η πληθυσμιακή πυκνότητα θα κυμανθεί από -0,53% έως +0,11%. Το σχέδιο υλοποιεί την αντίληψη της δημοτικής αρχής που αποδέχεται την μεγέθυνση του δομημένου χώρου ως στοιχείο ανάπτυξης της οικονομίας. Κρύβει αρκετές παγίδες, δεν αμφισβητεί τις κεντρικές κατευθύνσεις, αλλά τις εξειδικεύει.
Συγκεκριμένα:
Συγκεκριμένα:
· Αναφέρει «Αξιοποίηση και διαμόρφωση του χώρου του Υμηττού ως Περιαστικό Πάρκο». Η ορολογία περί Πάρκου διαφοροποιεί το χαρακτηρισμό ως δάσους της περιοχής του Υμηττού και αφήνει περιθώρια για λειτουργία διάφορων χρήσεων εντός του δάσους του Υμηττού και παράκαμψης των νόμων και διατάξεων που προστατεύουν τα δάση.
· Προωθεί τη δόμηση μέσα στο δάσος του Υμηττού με πρόσχημα την κάλυψη κοινωνικών αναγκών, όπως γινόταν και από προηγούμενες δημοτικές αρχές. Εκτίμηση που επιβεβαιώνεται από την αναφορά «...όσον αφορά στις αδόμητες εκτάσεις της ζώνης Β, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, προτείνεται η εγκατάσταση χρήσεων κοινωνικού εξοπλισμού» και «...για τις ανάγκες του πληθυσμού …θα επιδιωχθεί η αξιοποίηση των αδόμητων εκτάσεων της ζώνης Β΄ του Υμηττού, όπου είναι δυνατό λόγω μορφολογίας του εδάφους, μέσω αρχιτεκτονικού διαγωνισμού και αφού εξασφαλισθούν οι φυγές της πόλης προς το βουνό, κυρίως κοινόχρηστων χώρων πρασίνου ή αθλητισμού». Κατεύθυνση που επανέλαβε και η ιδιοκτήτρια της μελετητικής εταιρίας, Αικ. Γεωργούλα στην παρουσίαση της μελέτης στις 6/11 στη Λουίζα αναφέροντας ότι "...ο αδόμητος χώρος του Υμηττού μπορεί να υποδεχτεί τις πιέσεις για δημιουργία παιδικών σταθμών, αθλητικών χώρων κλπ".
· Αποδέχεται την υπάρχουσα κατάσταση με τις διάφορες κτιριακές εγκαταστάσεις στον Υμηττό και αναφέρει την κατεδάφιση μόνο του σκελετού των κατοικιών αξιωματικών (που δεν ολοκληρώθηκαν μετά από τις κινητοποιήσεις εναντίωσης του λαού του Βύρωνα). Ενώ, δεν παίρνει θέση από άποψη για τους σχεδιασμούς εταιρειών για δημιουργία νέων αυτοκινητόδρομων και σηράγγων μέσω του Υμηττού. Σχεδιασμοί που έχουν ανακοινωθεί και έχουν μπλοκαριστεί το προηγούμενο διάστημα, αλλά επανέρχονται την τωρινή περίοδο του δώστα όλα και της «επένδυσης» στο Ελληνικό.
· Στο κεφάλαιο «Οργάνωση χρήσεων γης και προστασία του περιβάλλοντος» η μελέτη προτείνει επέκταση του σχεδίου πόλης στο βουνό με ένταξη νέων τετραγώνων στα νομιμοποιημένα και διαφοροποίηση των ορίων των ζωνών Προστασίας. Σε αντίθεση με το τίτλο του κεφαλαίου περί προστασίας, φέρνει διαφοροποίηση του νομικού καθεστώτος που διέπει τις διάφορες περιοχές και χαλάρωση του πλαισίου προστασίας με επιπτώσεις στις χρήσεις που επιτρέπονται. Επιχείρημα τους η τακτοποίηση εκκρεμοτήτων και η νομιμοποίηση αυθαίρετων κατασκευών στο δάσος και η συμπερίληψη τους στο εγκεκριμένο σχέδιο πόλης.
Μάλιστα παρότι αναφέρεται σε «Μέριμνα θα πρέπει να δοθεί στη διαμόρφωση του ορίου μεταξύ δομημένων και αδόμητων περιοχών», στο δια ταύτα η μελέτη καταγράφει ότι ήδη ο Δήμος έχει απευθυνθεί στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, για να διαφοροποιηθούν τα όρια των ζωνών προστασίας με περιορισμό της Α΄ ζώνης υπέρ της Β΄, καθώς και ταυτόχρονα της Α’ και της Β’ υπέρ της ένταξης κομματιών τους στο σχέδιο πόλης. Έτσι, θα νομιμοποιήσουν και τις αυθαίρετες κατασκευές κατοικιών και δημόσιων κτιρίων και η ρύθμιση θα ανοίξει και άλλο τις ορέξεις διεκδικητών, για περαιτέρω οικοδόμηση μέσα στο δάσος και επόμενες καταπατήσεις.
· Αναφέρει χωροθέτηση Σταθμού Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων στο δάσος, σε αντίθεση με απόφαση δημοτικού συμβουλίου που την είχε απορρίψει. Πρόταση που φανερώνει μεθόδευση να περάσει ως πρόταση των τεχνικών η θέση της δημοτικής αρχής, (που ξαναλέμε ότι απορρίφθηκε από το δημοτικό συμβούλιο) και θα ανοίξει το δρόμο για μεγάλες εγκαταστάσεις και υπερδημοτική συγκέντρωση απορριμμάτων στο βουνό. Στη μελέτη καταγράφεται ότι η δημοτική αρχή Βύρωνα κατέθεσε ήδη έγγραφο στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας για χωροθέτηση νέων χρήσεων στις ζώνες προστασίας, όπως η η "χωροθέτηση ΣΜΑ και Πράσινων Σημείων με τις συνοδευτικές εγκαταστάσεις και τη στέγαση των υπηρεσιών και του εξοπλισμού τους". Ενώ η υπόδειξη ως πιθανού χώρου για ΣΜΑ της περιοχής των παλιών λατομείων, έρχεται σε αντίθεση με την αναφορά σε άλλο σημείο της μελέτης, για "...ανάδειξη των παλιών λατομείων ως φυσικού χώρου".
· Επίσης, στο έγγραφο του δήμου προς το ΥΠΕΝ καταγράφεται ότι ο δήμος ζήτησε τροποποίηση του διατάγματος Προστασίας του Υμηττού, προκειμένου να επιτρέπεται η χωροθέτηση των λεγόμενων Πράσινων Σημείων συλλογής ανακυκλώσιμων και μέσα στο δάσος. Τα μεγάλα Πράσινα Σημεία θα υποστηρίζουν και εκπαιδευτικές δράσεις με ό,τι αυτό σημαίνει για το μέγεθος των εγκαταστάσεων. Και αυτό είναι όχι μόνο χωρίς έγκριση από το δημοτικό συμβούλιο αλλά εν αγνοία του.
· Η πρόβλεψη για πρόγραμμα υπογειοποίησης των κάδων στερεών αποβλήτων ιδιαίτερα σε περιοχές πλατειών και κοινόχρηστων χώρων πρασίνου, με βάση την εμπειρία εκτιμούμε ότι αποτελεί ένα ακόμα έργο χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα στη αναγκαία βελτίωση της καθαριότητας στην πόλη.
· Στο κεφάλαιο για τις "Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας ΑΠΕ" αναφέρεται στο παραθυράκι για δυνατότητα εγκατάστασης φωτοβολταϊκών "στις ζώνες προστασίας ορεινών όγκων, ρεμάτων, δασών και προστατευτέων ευαίσθητων περιοχών, αν υποδειχθούν ζώνες υποδοχής μικρής έκτασης φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων από τα Προεδρικά Διατάγματα ... και η χωροθέτησή τους δεν αντίκειται στο χωροταξικό σχεδιασμό της ρυθμιζόμενης περιοχής, αξιοποιεί τα υφιστάμενα δίκτυα υποδομών, παρέχει ανταποδοτικά οφέλη για την αναβάθμιση του περιβάλλοντος, η δε συνολική μελέτη ενσωματώνει και τη συνιστώσα του τοπίου." Αυτή η αναφορά είναι ιδιαίτερα ανησυχητική. Ταυτόχρονα η μη αναφορά ως μη ανεκτών των ανεμογεννητριών στη γειτονική κορυφογραμμή του Υμηττού καθίσταται ύποπτη την περίοδο επέλασης των εταιρειών εγκατάστασης ανεμογεννητριών, που δημιουργούν ανεπανόρθωτες βλάβες στην πανίδα των βουνών, αλλά και το φυσικό περιβάλλον με τα σύνοδα έργα.
· Με τις φράσεις «Προτείνεται ο συνδυασμός του κομίστρου (σ.σ. της δημοτικής συγκοινωνίας) με τέλη στάθμευσης» και «Ελεγχόμενη στάθμευση στο κέντρο του Δήμου και σε κρίσιμες περιοχές και προορισμούς», «με αυτοματοποιημένο έλεγχο παραβάσεων και ηλεκτρονικό σύστημα έκδοσης και διαχείρισης κλήσεων» η μελέτη επαναφέρει χωρίς να έχει αυτή την αρμοδιότητα, τη λογική των εισπρακτικών μέτρων για το παρκάρισμα στους δρόμους του Βύρωνα! Μια απόπειρα στην οποία είχαμε αντιδράσει παλιότερα και την είχαμε αποτρέψει. Παράλληλα βέβαια, αναφέρει για «Περιορισμό των μετακινήσεων με ΙΧ και ενίσχυση των μετακινήσεων πεζή και της τοπικής συγκοινωνίας», που αποτελούν σωστές κατευθύνσεις και χρειάζονται σωστή μελέτη για λόγους ασφάλειας των ποδηλατών και μη δημιουργίας πρόσθετων κυκλοφοριακών εμποδίων στους ήδη στενούς και φορτισμένους δρόμους του Βύρωνα.
· Επανέρχονται ξαναζεσταμένα φαγητά όπως η πρόταση «διαμόρφωσης της Πράσινης Διαδρομής, όπως μελετήθηκε» που παρουσιάστηκε επί Χαρδαλιά ανάμεσα στα έργα βιτρίνας και δεν προχώρησε.
· Η αναφορά σε ύδρευση και αποχέτευση είναι γενική και δεν μας καθησυχάζει. Δεν αναφέρει συγκεκριμένο πλάνο για ολοκληρωμένο αποχετευτικό δίκτυο ομβρίων και αντιπλημμυρικά έργα στον Καρέα. Ενώ μάθαμε από το πλάνο για "Αντικατάσταση και αναβάθμιση των παλαιών δικτύων αμιαντοσωλήνων", ότι ακόμα υπάρχουν αμιαντοσωλήνες στην ύδρευση!
· Σχεδιάζει δημιουργία νέου (δεύτερου κέντρου) της πόλης στην περιοχή της οδ. Καραολή-Δημητρίου, που θα "αναπτυχθεί" (βλέπε πολεοδομικές διευκολύνσεις για μεγάλης κλίμακας επιχειρήσεις) "διοικητικά και πολιτιστικά" (βλέπε καφετέριες, σύμφωνα με τους νόμους του κέρδους και της αγοράς). Ενώ, ταυτόχρονα "το υφιστάμενο κέντρο Δήμου, που θα περιοριστεί σε έκταση και διασπορά", κατεύθυνση που μαρτυρά αποδοχή ως δεδομένου των δεκάδων μικρών κλειστών καταστημάτων στο κέντρο. Η εμπορευματοποίηση του χώρου θα γιγαντωθεί με επιχειρήσεις μεγαλύτερων μεγεθών στο νέο κέντρο της Καραολή-Δημητρίου. Ταυτόχρονα, τροποποιεί τους χαρακτηρισμούς των διάφορων περιοχών του Βύρωνα στην κλίμακα από αμιγούς κατοικίας έως γενικής κατοικίας, ώστε να υποδέχονται διαφορετικές χρήσεις.
Εκτός από όσα αναφέρει η μελέτη επισημαίνουμε τα εξής προβληματικά στοιχεία:
· Η ίδια εταιρεία που κάνει την μελέτη για το Νέο Πολεοδομικό Σχέδιο Βύρωνα η ίδια κάνει και τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, γεγονός που θεωρούμε ασύμβατο διότι δεν ισχύει καθόλου η φράση "ότι είναι νόμιμο είναι και ηθικό". Δεν μπορεί και δεν πρέπει, οι ελεγχόμενοι να έχουν ελεγκτές τον εαυτό τους για έργα του δημοσίου. Από την όλη εξέλιξη φαίνεται ότι οι δημοτικές αρχές από την εποχή Ρογκάκου, μετά Χαρδαλιά και τώρα Κατωπόδη έχουν συνέχεια στα έργα και τις επιλογές τους μέσω της συγκεκριμένης εταιρείας. Ο Ρογκάκος ανέθεσε, ο Χαρδαλιάς παρουσίασε στοιχεία του πρώτος και ο Κατωπόδης επιχείρησε να περάσει κομμάτι-κομμάτι.
Η δημοτική αρχή Κατωπόδη μεθοδεύει να περάσει ως μελέτη της τεχνικής εταιρείας, ό,τι δεν κατάφερε το προηγούμενο διάστημα. Επιχειρεί να επιβάλλει αντιδημοκρατικά σχεδιασμούς περαιτέρω τσιμεντοποίησης σε βάρος του δάσους, περιφρονώντας τη θέληση και τους προηγούμενους αγώνες των κατοίκων και καταπατώντας ακόμα και αποφάσεις του δημοτικού συμβουλίου.
Το ροκάνισμα του δάσους του Υμηττού με ευθύνη και της πολιτείας πρέπει να σταματήσει. Η διαχρονική επιχείρηση μετακίνησης των ορίων προστασίας σε βάρος του δάσους και υπέρ της δόμησης έχει φέρει καταστροφικά αποτελέσματα. Η αναδάσωση των καμένων εκτάσεων είναι απαραίτητη και όχι γενική ευχή. Η περαιτέρω τσιμεντοποίηση του Βύρωνα χρειάζεται να ανατραπεί για να έχουμε δικαίωμα στην πόλη, στον αέρα, τον ήλιο, τη θέα, τη μετακίνηση, το δάσος.
Νοέμβρης 2019
